سعی می کنیم براساس منابع معتبر پاسخگوی سوالات متخصصان محترم باشیم. لطفا ما را از نظرات و پیشنهادات خود بهره مند بفرمایید.
چندین مطالعه موردی در خصوص نجات جان بیماران توسط فاژها در آمریکا، استرالیا، سوییس و … منتشر شده است. ولی در آمریکا پیش از شیوع کرونا اجازه کارآزمایی بالینی در خصوص استفاده از فاژها داده نشده بود ولی بعد از شیوع کرونا بعلت افزایش چشمگیر مقاومت آنتی بیوتیکی این اجازه داده شد.
همانطور که در پیوست آمده است به تازگی چندین مطالعه بالینی در خصوص استفاده فاژها در آمریکا در clinicaltrials.gov به ثبت رسیده است.
https://clinicaltrials.gov/search?cond=Urinary&term=phage
در بیش از 2000 بیما درمان شده توسط فاژ تنها در 12 بیمار عوارض مشاهده شد که بررسی ها نشان می دهد هیچ یک از این عوارض ها ارتباط مستقیمی با فاژ درمانی نداشته است.
Jones JD, Trippett C, Suleman M, Clokie MRJ, Clark JR. The Future of Clinical Phage Therapy in the United Kingdom. Viruses. 2023 Mar 10;15(3):721. doi: 10.3390/v15030721. PMID: 36992430; PMCID: PMC10053292.
در مطالعه سال 2017 نشان می دهد در 20 درصد از بیماران درمان شده با آنتی بیوتیک عوارض جانبی ایجاد می شود.
Tamma P.D., Avdic E., Li D.X., Dzintars K., Cosgrove S.E. Association of Adverse Events with Antibiotic Use in Hospitalized Patients. JAMA Intern. Med. 2017;177:1308–1315. doi: 10.1001/jamainternmed.2017.1938.
این در حالی است که در بیش از 2000 بیمار درمان شده توسط فاژ تنها در 12 بیمار عوارض مشاهده شد که بررسی ها نشان می دهد هیچ یک از این عوارض ها ارتباط مستقیمی با فاژ درمانی نداشته است.
Jones JD, Trippett C, Suleman M, Clokie MRJ, Clark JR. The Future of Clinical Phage Therapy in the United Kingdom. Viruses. 2023 Mar 10;15(3):721. doi: 10.3390/v15030721. PMID: 36992430; PMCID: PMC10053292.
در یک مطالعه که 1904 بیمار توسط فاژهای اختصاصی درمان شده اند نشان می دهد 79 درصد بیماران از نظر بالینی بهبود یافته اند و همچنین در 1461 بیمار که توسط فاژ درمان شده اند 87 درصد عفونت بطور کامل برطرف شده است.
Uyttebroek S., Chen B., Onsea J., Ruythooren F., Debaveye Y., Devolder D., Spriet I., Depypere M., Wagemans J., Lavigne R., et al. Safety and Efficacy of Phage Therapy in Difficult-to-Treat Infections: A Systematic Review. Lancet Infect. Dis. 2022;22:e208–e220. doi: 10.1016/S1473-3099(21)00612-5.
آمریکا، فرانسه، آلمان، بلژیک و بطور ویژه استرالیا و نیوزلند.
بله در چندین کشور اروپایی دستورالعمل چگونه فاژ درمانی در بیماران تدوین شده است و در استرالیا نیز در سال 2022 یک دستورالعمل با عنوان STAMP study تدوین شده است که در ذیل لینک آن آورده شده است.
https://bmjopen.bmj.com/content/bmjopen/12/12/e065401.full.pdf
واجد شرایط بودن بیمار برای استفاده دلسوزانه فاژ درمانی توسط پزشک معالج ارزیابی می شود. اگر آنها معتقدند که بیمار عفونتی دارد که ممکن است با فاژ درمانی قابل درمان باشد، در این مورد با سایر پزشکان صحبت خواهند کرد. تاریخچه پزشکی بیمار، سایر گزینه های درمانی و مناسب بودن برای فاژ درمانی همگی در نظر گرفته می شوند.
پزشکان به بیمار اطلاع می دهند و از او می پرسند که آیا مایل به دریافت فاژ درمانی هستند یا خیر اما به دلیل اینکه بیمار معمولاً بسیار بیمار است، اولویت بالایی دارند.
https://walyanrespiratory.telethonkids.org.au/projects/phage-wa/phage-therapy-compassionate-use/
بله، هنگامی که آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های باکتریایی مزمن ناموفق هستند و بیمار به شدت بیمار است، ممکن است واجد شرایط “استفاده دلسوزانه” از فاژ درمانی در نظر گرفته شود. درمان‌های استفاده دلسوزانه، درمان‌های جدیدی هستند که به طور گسترده برای همه در دسترس نیستند، اما پتانسیل آن را دارند که در آینده به درمان‌هایی پرمصرف‌تر تبدیل شوند. فاژ درمانی در سطح بین المللی به این روش مورد استفاده قرار گرفته است و Phage استرالیا پروتکلی را برای استفاده دلسوزانه از فاژ درمانی در اینجا در استرالیا ایجاد کرده است.
این پروتکل در دسامبر 2021 تاییدیه اخلاق ملی را دریافت کرد و توسط بیمارستان های متعددی در سراسر استرالیا پذیرفته شده است.
https://walyanrespiratory.telethonkids.org.au/projects/phage-wa/phage-therapy-compassionate-use/
از سال 2011، فاژتراپی توسط آژانس دارویی اروپا به عنوان یک محصول دارویی طبقه بندی شد، اما در مورد اینکه آیا باید طبق دستورالعمل کمیسیون 2001/83/EC به عنوان محصول دارویی بیولوژیکی طبقه بندی شود یا بر اساس دستورالعمل کمیسیون 2003/2003، این دارو باید به عنوان یک فرآورده دارویی بیولوژیکی طبقه بندی شود بحث وجود دارد.
با این حال، به دلیل اهمیت روزافزون آن، کمیسیون فارماکوپه اروپا با تصویب یک فصل کلی جدید به نام مواد فعال فاژ درمانی و فرآورده‌های دارویی برای مصارف انسانی و دامپزشکی در سال 2021، به دنبال تعیین بهتر مقررات فاژ درمانی بود و این فرآیند را به تازه‌تاسیس‌شده‌ها محول کرد. در کارگروه باکتریوفاژها پیش نویس اصلی در حال تهیه است.
این امر اولویت آژانس نظارتی پزشکی جریان اصلی مدرن را تعیین می کند که فاژ درمانی را در داروسازی برای استفاده انسانی و دامپزشکی ترکیب می کند.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmicb.2023.1250848/full
بله،
وزارت بهداشت آمریکا اعلام کرد از شروع کار آزمایی بالینی در خصوص استفاده از باکتریوفاژها در درمان عفونت بیماران CF حمایت می نماید.
خیر،
تجربه موفق فاژدرمانی در بیمار دارای پیوند کبد در آمریکا
در مطالعه ای که در سال 2021 در آمریکا انجام شده است، یک بیمار پیوند کبد مرد 56 ساله با عفونت های پیچیده و عود کننده پروستات و مجاری ادراری ناشی از اشریشیا کلی تولید کننده بتالاکتاماز با طیف گسترده انتخاب شد.
بیمار 2 هفته کوکتل فاژ داخل وریدی با ارتاپنم همزمان به مدت 6 هفته دریافت کرد. نمونه های سرم و ادرار هفتگی برای پیگیری پاسخ بیمار جمع آوری شد. بیمار فاژ درمانی را بدون هیچ گونه عارضه جانبی با رفع علائم تحمل کرد.
این مطالعه کاربرد کوکتل‌های فاژی با طراحی منطقی با آنتی‌بیوتیک‌ها را در کنترل عفونت E. coli برجسته می‌کند.
بله،
سازمان غذا و دارو آمریکا برای استفاده اضطراری در بیماران مجوز استفاده از فاژ درمانی را صادر می نماید.
بطور مثال دانشگاه San Diego’s از فاژ درمانی در شرایط اضطرار استفاده می نماید.
یک مطالعه بین المللی جدید توسط مرکز فاژ درمانی اسرائیل (IPTC) به رهبری پروفسور ران نیرپاز در مرکز پزشکی دانشگاه عبری هاداسا و پروفسور رونن هازان از دانشکده پزشکی دانشگاه عبری اورشلیم، با استفاده از فاژ PASA16 در اساس دلسوزانه برای درمان عفونت‌های سخت سودوموناس آئروژینوزا، نتایج امیدوارکننده‌ای را با نرخ موفقیت 86.6 درصد نشان داده است.
این تحقیق که شامل 16 بیمار مبتلا به عفونت های مداوم است، بزرگترین در نوع خود است و یافته های دلگرم کننده ای را به ارمغان می آورد. موفقیت این مطالعه اثربخشی بالقوه فاژ درمانی PASA16 را در مقابله با عفونت‌های چالش برانگیز سودوموناس آئروژینوزا نشان می‌دهد، راه را برای آزمایش‌های بالینی آینده و تشویق به کاوش بیشتر در فاژ درمانی به عنوان یک رویکرد جایگزین و کمکی در برابر عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک هموار می‌کند.
بله،
اولین کارآزمایی کانادایی با موفقیت از فاژ درمانی برای متوقف کردن عفونت ادراری تهدید کننده زندگی ناشی از ابر میکروب استفاده کرد.
اولین مطالعه کانادایی با استفاده از فاژها برای درمان عفونت‌های ابر میکروبی در حال انجام است و دانشمندان یک مورد موفقیت اولیه اما تشویق‌کننده را گزارش کردند.
خانم 72 ساله از زمانی که 65 سال داشت از عفونت ادراری رنج می برد. این یکی از شایع ترین عفونت ها در جهان است که از هر چهار زن یک نفر را در طول زندگی خود تحت تاثیر قرار می دهد. مارشال از درد و سوزش تقریباً دائمی رنج می برد تا آنکه توسط فاژدرمانی بطور کامل درمان شد.
در آلمان در چندین شهر و مرکز درمانی فاژدرمانی انجام شده است بطور مثال در دو مرکز جراحی در شهر روستوک و رگنسبورگ انجام شده است.
در آلمان فاژ درمانی در کلینیک جراحی عمومی، احشایی، قفسه سینه، عروق و پیوند، مرکز پزشکی دانشگاه روستوک انجام می شود. در زمینه جراحی عروق، عمدتاً عفونت های مرتبط با پچ یا بای پس در ناحیه کشاله ران و به دنبال آن عفونت های حاد آئورت تهدید کننده زندگی است. در جراحی قلب، شایع ترین نشانه عفونت درایو لاین پس از قرار دادن LVAD است. در بیماران جراحی ارتوپدی، عفونت های پری پروتز مفصلی در ناحیه هیپ غالب می شود، همچنین به طور فزاینده ای پس از کاشت سیستم های اندو اگزو در آمپوتاسیون ترانس فمورال. متأسفانه، علیرغم تقاضای زیاد برای درمان، مشکلات اساسی با فاژ درمانی فردی وجود دارد. بنابراین، تنها درمان بیماران با کوکتل های فاژ کامپوزیت اتریشی امکان پذیر بوده است.
انتظار می رود تمرکز بر فاژ درمانی فردی با تولید در محل برای سال 2023 به طور قابل توجهی میزان موفقیت را بهبود بخشد. پروژه‌های تحقیقاتی فعلی و برنامه‌ریزی‌شده بر آزمایش پایداری حرارتی فاژها در سیمان استخوان، کاربرد موضعی فاژ برای سیستم‌های اندو-اکسو آلوده در استوما تمرکز دارند.
در بخش جراحی تروما بیمارستان دانشگاه رگنسبورگ، فاژ درمانی از اکتبر 2022 انجام شده است. مورد اول عدم پیوند عفونی پروگزیمال فمور با باکتری های گرم منفی MDR مختلف بود. آزمایش فاژ توسط LabMCT در بیمارستان نظامی کوئین آسترید انجام شد و درمان با کوکتل باکتریوفاژ تولید شده توسط موسسه Eliava توصیه شد که در برابر گونه های مختلف شیگلا، سالمونلا، E. coli، Proteus، S. aureus، P. aeruginosa فعال است. و انتروکوک. برای بهبود سینتیک انتشار موضعی، کوکتل فاژ با یک هیدروژل مخلوط شد، همانطور که قبلا توضیح داده شد. هیچ عارضه جانبی موضعی یا سیستمیک پس از سه ماه پیگیری مشاهده نشده است. علاوه بر این، بخش در کارآزمایی PhagoDAIR، یک مطالعه بالینی تصادفی، غیرمقایسه‌ای، دوسوکور فاز I/II در بیماران مبتلا به عفونت‌های مفصل پری پروتز مفصل زانو یا لگن با اندیکاسیون دبریدمان، آنتی‌بیوتیک و احتباس ایمپلنت، شرکت خواهد کرد.
https://www.mdpi.com/1999-4915/15/2/588
عفونت های استخوان و مفاصل (BJI) به ویژه در دوران مقاومت ضد میکروبی یکی از سخت ترین عفونت های باکتریایی است که قابل درمان است.
گزارشی در مورد مدیریت یک بیمار مبتلا به مقاوم به دارو پسودوموناس آئروژینوزا آبسه نخاعی که توسط فاژهای اختصاصی تحت درمان قرار گرفت در ذیل آمده است.
یک مرد 74 ساله مبتلا به ملانوما تحت درمان با آنتی PD1 پمبرولیزوماب که تجربه یک باکتریمی مرتبط با کاتتر به دلیل P. aeruginosa مقاوم به چند دارو در دسامبر 2017 داشته است.
او او با موفقیت با کولیستین و مروپنم درمان شد طی 11 روز دریافت شد.
در تابستان 2018 دچار درد ستون فقرات شد و اسپوندیلودیسیت با آبسه نخاعی تشخیص داده شد.
آسپیراسیون نشان داد که عفونت P. aeruginosa مقاوم به دارو وجود دارد.
در یک همکاری منحصر به فرد در سه کشور اروپایی مختلف (سوئیس، بلژیک و فرانسه) بیمار توسط فاژهای اختصاصی درمان شد.
جزئیات این مطالعه در لینک ذیل آمده است.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9306240/
عفونت های باکتریایی پس از عمل عامل اصلی مرگ و میر و عوارض هستند
پس از پیوند کبد باکتری های عامل این عفونت ها درمحیط بیمارستان می تواند درجات بالایی از مقاومت را در برابر انواع مختلف از خود نشان دهد.
در یک مطالعه درمانی در کشور بلژیک یک کودک نوپا که از مقاومت شدید دارویی رنج می برد و دچار سپسیس سودوموناس آئروژینوزا پس از پیوند کبد شده بود بوسیله درمان همزمان آنتی بیوتیک و فاژ درمانی قرار گرفت.
او تحت درمان ترکیبی داخل وریدی باکتریوفاژ-آنتی بیوتیک برای 86 روز بود. این درمان به خوبی تحمل شد، و در نهایت امکان پیوند مجدد کبد و رفع کامل تمام عفونت ها با هم افزایی فاژ-آنتی بیوتیک مشاهده شد.
جزئیات کامل این مطالعه در لینک ذیل آمده است.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9523064/
فاژ درمانی در اروپا براساس ماده 37 (مداخلات اثبات نشده در عمل بالینی) اعلامیه هلسینکی که توسط انجمن پزشکی جهانی تهیه شده است .
در ماده 37 آمده است: در درمان یک بیمار جداگانه، جایی که مداخلات اثبات شده وجود ندارد یا موارد دیگر مداخلات شناخته شده بی اثر بوده است، پزشک پس از مشورت با متخصص، با رضایت آگاهانه از طرف بیمار یا نماینده قانونی مجاز، ممکن است از مداخله اثبات نشده استفاده کند، در صورتی که در نظر پزشک، امیدی به نجات زندگی، برقراری مجدد سلامتی یا کاهش رنج می دهد. این مداخله باید متعاقباً به هدف تحقیق تبدیل شود تا ایمنی و کارایی آن را ارزیابی کند. در تمام موارد، اطلاعات جدید باید ثبت شود و در صورت لزوم در دسترس عموم قرار گیرد.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30884879/
باکتریوفاژها نسبت به آنتی بیوتیک ها برای مهار عفونت های ناشی از بیوفیلم های باکتریایی مزیت هایی دارند. به عنوان مثال، باکتریوفاژها برخلاف آنتی بیوتیک هایی که روی باکتری های سطحی اثر می گذارند، به لایه داخلی بیوفیلم نفوذ می کنند. علاوه بر این، باکتریوفاژها می توانند سلول های ماندگار را آلوده کرده و در صورت فعال شدن مجدد، آنها را از بین ببرند. آنها همچنین می توانند ماتریکس بیوفیلم را با تولید یک آنزیم حل کنند یا تولید آنزیم توسط میزبان باکتریایی را القا کنند. یکی دیگر از مکانیسم های مهار بیوفیلم توسط باکتریوفاژها، تولید آنزیم هایی است که تولید بیوفیلم را مهار می کنند.
Chegini Z, Khoshbayan A, Taati Moghadam M, Farahani I, Jazireian P, Shariati A. Bacteriophage therapy against Pseudomonas aeruginosa biofilms: a review. Ann Clin Microbiol Antimicrob. 2020 Sep 30;19(1):45. doi: 10.1186/s12941-020-00389-5. PMID: 32998720; PMCID: PMC7528332.
بله شواهد متعددی وجود دارد که فاژها در درمان بیوفیلم‌های مرتبط با عفونت‌های ادراری بسیار موثر هستند. این بایوفیلم ها از عوامل مهمی در شکست و عود درمان آنتی‌بیوتیکی هستند و فاژها در مقابله با بیوفیلم ها مؤثرتر از آنتی‌بیوتیک‌ها هستند.
Al-Anany AM, Hooey PB, Cook JD, Burrows LL, Martyniuk J, Hynes AP, German GJ. Phage Therapy in the Management of Urinary Tract Infections: A Comprehensive Systematic Review. Phage (New Rochelle). 2023 Sep 1;4(3):112-127. doi: 10.1089/phage.2023.0024. Epub 2023 Sep 20. PMID: 37771568; PMCID: PMC10523411.
بله
3 گیرنده پیوند ریه در آمریکا با عفونت های تهدید کننده حیات MDR ناشی از سودوموناس آئروژینو برای هر بیمار، باکتریوفاژهای لیتیک استفاده شدند. در برابر ایزوله های باکتریایی آنها فاژهای اختصاصی برای مدت زمان متغیر استفاده شد. همه بیماران آنتی بیوتیک همزمان دریافت کردند. دو بیمار از نظر بالینی پاسخ کامل به درمان داده و بدون استفاده از ونتیلاتور مرخص شدند.
هیچ عارضه جانبی مرتبط با فاژ درمانی در 3 مورد شناسایی نشد.
همانطور که در شکل ذیل نشان داده شده بیشترین موارد درمان با باکتریوفاژها در آمریکا انجام شده است.
Diana P Pires, Luciana Meneses, Ana C Brandão, Joana Azeredo, An overview of the current state of phage therapy for the treatment of biofilm-related infections, Current Opinion in Virology, Volume 53, 2022, 101209
بررسی آخرین درمان های انجام شده در حوزه فاژدرمانی نشان می دهد تنها 2.6 درصد از افرادیکه درمان با فاژ را دریافت نموده اند دچار عوارض شده اند. این عوارض بسیار کمتر از عوارض آنتی بیوتیک های می باشد.
اثرات مضر فاژدرمانی براساس تحقیقات معتبر جهانی
Diana P Pires, Luciana Meneses, Ana C Brandão, Joana Azeredo, An overview of the current state of phage therapy for the treatment of biofilm-related infections, Current Opinion in Virology, Volume 53, 2022, 101209
بررسی انجام شده در خصوص بیماران دچار عفونت مقاوم به آنتی بیوتیک که فاژدرمانی شده اند نشان می دهد. 66.7 درصد از این افراد بطور کامل عفونت پاک شده است و در 29.5 درصد از این افراد بهبودی بیماری رخ داده است. تنها در 3.8 درصد از این افراد بیماری تغییر نکرده است.
نتایج فاژ درمانی براساس تحقیقات معتبر جهانی
Diana P Pires, Luciana Meneses, Ana C Brandão, Joana Azeredo, An overview of the current state of phage therapy for the treatment of biofilm-related infections, Current Opinion in Virology, Volume 53, 2022, 101209